( 110 )سوره تبت اين سوره در مكه نازل شده و داراى پنج آيه است

محتوى و فضيلت سوره تبت

اين سوره كه در مكه و تقريبا در اوائل دعوت آشكار پيغمبر اكرم (صلى ‏الله‏ عليه‏ وآله ‏وسلّم‏) نازل شده تنها سوره ‏اى است كه در آن حمله شديدى با ذكر نام نسبت به يكى از دشمنان اسلام و پيغمبر اكرم (صلى ‏الله ‏عليه ‏وآله‏ وسلّم‏) در آن عصر و زمان ( يعنى ابو لهب ) شده است ، و محتواى آن نشان مى ‏دهد كه او عداوت خاصى نسبت به پيغمبر اسلام (صلى ‏الله‏ عليه ‏وآله‏ وسلّم‏) داشت ، و از هيچگونه كارشكنى و بد زبانى او و همسرش مضايقه نداشتند .

قرآن با صراحت مى‏ گويد : هر دو اهل دوزخند ، و راه نجاتى براى آنها نيست ، و اين معنى به واقعيت پيوست ، سرانجام هر دو بى ايمان از دنيا رفتند و اين يك پيشگوئى صريح قرآن است.

و در حديثى  از پيغمبر اكرم (صلى ‏الله ‏عليه ‏وآله ‏وسلّم‏) آمده است كه فرمود : من قرأها رجوت ان لا يجمع الله بينه و بين ابى لهب فى دار واحدة : كسى كه آن را تلاوت كند من اميدوارم خداوند او و ابو لهب را در خانه واحدى جمع نكند ( يعنى او اهل بهشت خواهد بود در حالى كه ابو لهب اهل دوزخ است ) .

ناگفته پيدا است اين فضيلت از آن كسى است كه با خواندن اين سوره خط خود را از خط ابو لهب جدا كند ، نه كسانى كه با زبان مى‏ خوانند ولى ابو لهب وار عمل مى‏ كنند.

شان نزول سوره:

از ابن عباس نقل شده : هنگامى كه آيه و انذر عشيرتك الاقربين نازل شد و پيغمبر ماموريت يافت فاميل نزديك خود را انذار كند و به اسلام دعوت نمايد ( دعوت خود را علنى سازد ) پيغمبر اكرم (صلى ‏الله ‏عليه ‏وآله ‏وسلّم‏) بر فراز كوه صفا آمد و فرياد زد : يا صباحاه ! ( اين جمله را عرب زمانى مى‏ گفت كه مورد هجوم غافلگيرانه دشمن قرار مى‏ گرفت ، براى اينكه همه را با خبر سازند و به مقابله برخيزند كسى صدا مى ‏زد يا صباحاه ! انتخاب كلمه صباح به خاطر اين بود كه هجوم هاى غافلگيرانه غالبا در اول صبح واقع مى‏ شد ) .

هنگامى كه مردم مكه اين صدا را شنيدند گفتند : كيست كه فرياد مى‏ كشد ؟ گفته شد محمد است ، جمعيت به سراغ حضرتش رفتند ، او قبائل عرب را با نام صدا زد ، و با صداى او جمع شدند ، فرمود به من به گوئيد : اگر به شما خبر دهم كه سواران دشمن از كنار اين كوه به شما حمله ‏ور مى‏ شوند ، آيا مرا تصديق خواهيد كرد ؟ در پاسخ گفتند : ما هرگز از تو دروغى نشنيده ‏ايم .

فرمود : انى نذير لكم بين يدى عذاب شديد : من شما را در برابر عذاب شديد الهى انذار مى ‏كنم ( شما را به توحيد و ترك بتها دعوت مى ‏نمايم ) هنگامى كه ابو لهب اين سخن را شنيد گفت : تبا لك ! أ ما جمعتنا الا لهذا ؟ ! : زيان و مرگ بر تو باد ! آيا تو فقط براى همين سخن ما را جمع كردى ؟ ! در اين هنگام بود كه اين سوره نازل شده : تبت يدا ابى لهب و تب زيان و هلاكت بر دستان ابو لهب باد كه زيانكار و هلاك شده است .

بعضى در اينجا افزوده ‏اند هنگامى كه همسر ابو لهب ( نامش ام جميل بود ) با خبر شد كه اين سوره در باره او و همسرش نازل شده ، به سراغ پيغمبر اكرم (صلى‏ الله ‏عليه ‏وآله ‏وسلّم‏) آمد در حالى كه آن حضرت را نمى‏ديد ، سنگى در دست داشت و گفت من شنيده ‏ام محمد مرا هجو كرده ، به خدا سوگند اگر او را بيابم با همين سنگ بر دهانش مى‏ زنم ! من خودم نيز شاعرم ! سپس به اصطلاح اشعارى در مذمت پيغمبر و اسلام بيان كرد.

خطر ابو لهب و همسرش براى اسلام و عداوت آنها منحصر به اين نبود ، و اگر مى‏ بينيم قرآن لبه تيز حمله را متوجه آنها كرده و با صراحت از آنها نكوهش مى‏ كند دلائلى بيش از اين دارد كه بعدا به خواست خدا به آن اشاره خواهد شد .

سورة المسد

بِسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ تَبَّت يَدَا أَبى لَهَبٍ وَ تَب‏(1) مَا أَغْنى عَنْهُ مَالُهُ وَ مَا كسب‏(2) سيَصلى نَاراً ذَات لهََبٍ‏(3) وَ امْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطبِ‏(4) فى جِيدِهَا حَبْلٌ مِّن مَّسدِ(5)

ترجمه:

بنام خداوند بخشنده مهربان

1 -بريده باد هر دو دست ابو لهب ( و مرگ بر او باد ) .

2 -هرگز مال و ثروت او و آنچه را به دست آورد به حالش سودى نبخشيد.

3 -و به زودى وارد آتشى مى ‏شود كه داراى شعله فروزان است.

4 -و همچنين همسرش در حالى كه هيزم به دوش مى‏ كشد،

5 -و در گردنش طنابى از ليف خرما است!

تفسیر در ادامه مطلب